|
|
ТЇЛЄЄНЭЙ НЭРЫН ОЛОНОЙ ТОО
|
|
|
|
|
|
Submitted by Тимур Солоевич Содбоев on Sat, 05/06/2010 - 06:21 |
|
ТЕМЭ: ТЇЛЄЄНЭЙ НЭРЫН ОЛОНОЙ ТОО 6-дахи класс ЗОРИЛГО: Тїлєєнэй нэрэнїїдэй олоной тоогой залгалтануудые зїбєєр бэшэжэ ћуралга, бэхижїїлгэ. Аман ба бэшэмэл хэлэлгэдээ тїлєєнэй нэрэнїїдэй олоной тоо зїбєєр хэрэглэн бэшэжэ ћураха шадалтай болгохо. ХЭРЭГСЭЛ: Опорно конспект, магнитофон, Ц. Сампиловай зураг, телефон. ХЭШЭЭЛЭЙ ЯБАСА ЭМХИДХЭЛЭЙ ЇЕ: Хэшээлэй зорилго ба тїсэбтэй ћурагшадые танилсуулха. Хэшээлэй тїсэб бїхэндэ ямар ажал хэгдэхэб, юу хэжэ шадаха болохо ёћотойб гэжэ хэлэгдэхэ. 1.Танай мэдэсэ 2. Шэнэ ћонин 3. Манай амжалтанууд 4. Шэдитэ їгэнїїд 5. Соёлой ћонин 6. “Сагай уларил” 1. “ТАНАЙ МЭДЭСЭ”: Дабталгын асуудалнууд: 1. Ямар їгэнїїд тїлєєнэй нэрэ болоноб? (Юумэ, тэмдэг ба тоо нэрлэдэггїй, харин тэдэниие заажа, тэдэнэй тїлєє хэрэглэгдэдэг їгэнїїд). 2. Тэрэ мэдїїлэл соо ороходоо, мэдїїлэлэй ямар гэшїїн болодог юм? (Ном сооћоо мэдїїлэл оложо, жэшээнїїд дээрэ харуулха). 3. Тїлєєнэй нэрэнїїд удхаараа хэды янзын байдаг бэ? (6 янза). Опорно конспект-схемэ хэрэглэн харюу бэлдэхэ: би, ши, тэрэ ------- нюурай энэ, эдэ ------- зааћан хэн, юун ------- асуућан бїхы, булта ------- хамтын ямар нэгэн, зарим бусад, єєрєє 2. “ШЭНЭ ЋОНИН”: Тїлєєнэй нэрэнїїд ямарнууд олоной тоогой залгалта абахаб? . Ћурагшад гурбан бїлэг боложо хубаараад єєћэдєє хїдэлнэ. Їгтэћэн схемэ хэрэглэн, асуудалнуудта харюу бэлдэхэ: 1- дэхи бїлэг 2- дохи бїлэг 3- дахи бїлэг Би – ман, бидэ, бидэнэр: Ши – та, таанар; Тэрэ – тэдэ, тэдэнэр Энэ – эдэ, эдэнэр Тэрэ – тэдэ, тэдэнэр Иимэ – иимэнїїд Зарим – заримууд. Буса – бусад Алин – алинууд Хэн – хэд Юун – юунїїд Ямар – ямарнууд а) Эдэ ямар тїлєєнэй нэрэнїїд ямар янзын бэ? б) Эдэ тїлєєнэй нэрэнїїд ямарнууд олоной тоогой залгалта абанаб? в) Ямар тїлєєнэй нэрэнїїд олоной тоогой залгалта абанагїйб? Бїлэг бїхэнэй харюусаћанай ћїїлээр, багша тобшолол хэхэ: 1. Тїлєєнэй нэрэнїїд олоной тоогой иимэнїїд залгалтануудые абана: залгалтануудые самбарта їлгэхэ (бэшэхэ): -нар -нэр -д -ууд -їїд 2. Нэгэдэхи бїлэг – нюурай; хоёрдохи – зааћан, тодо бэшэ; гурбадахи – асуућан. 3. Хамталћан тїлєєнэй нэрэнїїд олоной тоогой залгалта абадаггїй. 3. “МАНАЙ АМЖАЛТАНУУД”: Энэ хуудаћандаа мэдэсэеэ шалгаха. Хоёр бїлэг боложо хубаараад, даабаринуудые дїїргэхэ. а). Упр. 145. стр. 118. (дунда зэргын шадалтайнуудта): Буулгажа бэшэхэдээ нэгэнэй тоогой тїлєєнэй нэрэ - нэгэ, олоной тоогой - хоёр зурагты. б) Упр. 158. (бэрхэ ћурагшадта): Тїлєєнэй нэрэнїїдые олоной тоодо табижа бэшээд, залгалтыень тэмдэглэгты. Даабарияа шалгахадаа, нэгэ хїнэй ажалые шагнаад, єєћэдєє заћаха, шалгаха. 4. “ШЭДИТЭ ЇГЭНЇЇД”: Энэ хуудаћанда тїлєєнэй нэрэнїїдые хэлэлгэдээ хэрэглэжэ туршаха. Гурбан мин. бэлэдхэл хэгдэхэ. Самбарта: “Сайн байна!” “Ћайн бэлэйт” “Намда хэлэжэ їгыт!” “ Би таниие гуйха байнаб!” “Танда баяр хїргэнэб!” Їгтэћэн шэдитэ їгэнїїдые ба тїлєєнэй нэрэнїїдые хэрэглэн, телефоноор хєєрєє їнгэргэхэ.. (Хоёр хїнэй хєєрєєе шагнаад, хэды тїлєєнэй нэрэнїїдые хэрэглэнэб гэжэ тоолохо, залгалтыень шалгаха) 5. “СОЁЛОЙ ЋОНИН”: Ц. Сампиловай “Нюрга сохилго” гэћэн зураг ћурагшадта дурадхагдана. 1. Багша уран зураашын 100 жэлэй ойдо зорюулагдаћан хєєрєєе ћурагшадтай їнгэргэхэ. 2. Самбарта нэгэ хїн хїдэлнэ. Точконуудай орондо таараха тїлєєнэй нэрэ табиха. ... мэдээжэ уран зурааша Догно нютагта тїрэћэн юм. ... ”Талын дуран”, “Адуушан” гэћэн зурагуудынь олондо мэдээжэ. ... ... ћайндэрые їргэн дэлисэтэйгээр угтан їнгэргэхэ ёћотойбди (бидэ, энэ, манай, тэрэнэй). Ћурагша ажалаа уншаха, бэшэниинь шалгаха. 6. “САГАЙ УЛАРИЛ”: (Багшын тобшолол) Тїлєєнэй нэрэнїїдэй олоной тоогой залгалта зїбєєр табижа, бэшэлгэдээ ба хэлэлгэдээ хэрэглэжэ шадаха болоћон ба олоной тоогой тїлєєнэй нэрэнїїд: -д; -нар; -нэр; -ууд; їїд; -нууд гэћэн залгалтануудай хїсєєр бии болоно гэжэ ажаглаћан тухай, хамталћан тїлєєнэй нэрэнїїд олоной тоогой залгалта абадаггїй гэжэ мэдэћэн тухай хэлэгдэхэ. Гэртээ эдэ ойлгосонуудаа бэхижїїлэн, иимэ даабари дїїргэхэ: Упр. 159. стр. 118.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
